فرق “شهروند” و “مقیم”

فرق “شهروند” و “مقیم” چیست؟

• شهروند بودن و مقیم بودن دقیقاً یکسان نیستند.
• تابعیت و شهروندی یعنی به وفاداری شخص به دولت، در قبال حمایت دولت از او، در داخل و خارج از مرز سیاسی.
• حقوق سیاسی کامل، از جمله: حق رأی، تصدی مناصب دولتی، و آزادی های مدنی به:

1. متولدان بومی اعطا می‌شود (مطابق اصطلاح حقوقی لاتین: “حق خاک”)
2. یا به شهروند دارای تابعیت: به عنوان مثال، شخصی که توانسته شرایط قانونی دریافت اقامت دائم کشوری،غیر از زادگاه خود را به دست آورد. (Naturalization یا تابعیت، اصطلاحی اسکاتلندی‌ست به جا مانده از قرن ۱۶اُم).

• شهروندان علاوه بر اعلام وفاداری، باید مالیات بپردازند و به هنگام نیاز، وظایف قانونی‌شان در قبال جامعه را نیز انجام دهند: از جمله اقتضائات نظامی.

تاریخچه‌ی مختصر شهروند و شهروندی

• اعطای حق شهروندی به ساکنان، ابتدا در شهرها و ایالت‌های یونان باستان بوجود آمد، جایی که فقط به صاحبان املاک حق شهروندی داده می‌شد.
• رومیان اعطای حق شهروندی را، تبدیل به نوعی امتیاز کردند که به مردم مغلوب در نبردها داده می‌شد یا از آنها سلب می‌شد.
• با گذشت زمان، حق شهروندی به همه‌ی ساکنان آزاد امپراتوری روم اعطا شد.
• در اروپا، همزمان با دوران فئودالیسم، آرمان و انگاره‌‌های حقوق شهروندی شکست خورد.
• اما با برآمدن عصر رنسانس، این انگاره، بازآفرینی و در جریان انقلاب آمریکا و فرانسه استوارتر شد.

شهروندی در واژه‌ها

• در قرن ۱۴‌اُم میلادی، اصطلاح شهروند، ” citizen” بر اساس واژه‌ی انگلیسی-فرانسوی “cité”و “city”، وارد زبان انگلیسی شد.
• این اصطلاح، مفهوم ساده‌ای داشت: ساکن یک شهر یا شهرک.
• رفته رفته، شهروندان اهمیت سیاسی و حقوقی ویژه‌ای یافتند: به عنوان اشخاصی که از نظر قانونی به یک دولت-ملت تعلق دارد و دارای حقوق و حمایت‌های آن دولت است.
• در حدود قرن پانزدهم، اصطلاح ساکن “resident”، از زبان لاتین وارد اصطلاحات حقوقی شد.
• این اصطلاح به هر شخصی که در مکان خاصی زندگی می‌کرد، اطلاق می‌شد. مکانی مثل یک شهر.

عصر جدید

• با این حال، در طول قرن‎ها، این اصطلاحات کاربردهای متفاوتی پیدا کردند.
• امروزه، «شهروند» یعنی شخصی که از نظر قانونی «متعلق» و «وفادار» به یک کشور است.
• در مقابل شهروند، «مقیم» یعنی شخصی که به طور قانونی در یک منطقه خاص زندگی یا کار می‌کند. منطقه‌ای مثل یک شهرک، شهر، ایالت یا حتی دانشگاه یا محوطه‌ی بیمارستانی.
• شما ممکن است به واسطه داشتن کارت اقامت کانادا، کارت اقامت فرانسه یا کارت اقامت ایتالیا مقیم این کشورها محسوب شوید و از بسیاری از مزیت های شهروندان آن کشورها بهره مند شوید اما در بحث سیاسی و  اثرگذاری بر تصمیمات کشوری، افراد مقیم برخلاف شهروندان هیچگونه حقی ندارند.
• از منظر قانونی، محل اقامت رسمی، همان آدرسی‌ست که فرد برای رای دادن، دریافت مجوز ماشین و امور مالیاتی، ثبت کرده است.
• برخی افراد چندین اقامت‌گاه دارند که مواقع مختلف سال را آنجا سپری می‌کنند و ممکن است مقیم کشور دیگری باشند. اما برای موارد حقوقی و قانونی، تنها یکی از خانه‌های آنها محل اقامت رسمی‌شان تلقی می‌شود.